Heb jij ook een verlanglijstje van zaken die je echt met eigen ogen wilt zien en ervaren omdat je er al zoveel over gehoord en gelezen hebt? Op mijn lijstje stond al heel lang een bezoek aan het gebouw NEXT21 in Japan.
Het appartementengebouw in de stad Osaka met live experimenten op het gebied van indeling, levensloop, hergebruik, energie en klimaat. Ik zie NEXT21 als een schoolvoorbeeld van hoeveel ruimte Open Bouwen biedt aan nieuwe ontwikkelingen en veranderende wensen van bewoners. Hoe een nutsbedrijf tientallen jaren vooruit kijkt! Kijk je even met me mee?
Van kernenergie terug naar gas (huh?!?)
Door de bekende problemen met kerncentrales in Japan, het ongeluk en de sluiting ervan, is er al langere tijd een tekort aan elektriciteit. Daarom is er maatschappelijk weerstand ontstaan tegen het gebruik van elektriciteit en gaan ze in Japan soms terug naar gas als brandstof. Dit in tegenstelling tot Nederland, een gasland bij uitstek, waar we minder of geen gas willen gebruiken, ook bij het koken vanwege de vermindering van het aanbod en de aardbevingen die de winning veroorzaakt.
Kijkend naar energiebesparing bleek de beperking van energiekosten die te maken hebben met waterverbruik het meest urgent in Tokyo. De reden daarvoor ligt in een andere Japanse traditie: badderen. Een typische Japanse badkamer heeft een zitbad en daarnaast een douche in de inloop van het bad. Japanners douchen eerst en gaan daarna schoon het warme bad in. Het warme badwater wordt achtereenvolgens door de hele familie gebruikt. De volgorde vanuit traditie is, eerst vader, dan de kinderen en daarna moeder. Extreem veel water gaat zo niet verloren en een isolatiedeksel op het bad houdt de warmte ook nog eens vast tussen de baders in. Toch besteden sommige gezinnen wel een derde van hun energieverbruik aan dit bad. Want de dames gaan er soms tot maar liefst vijf keer per dag in en het water moet wel lekker warm blijven!
Warmte en elektriciteit lokaal opwekken en uitwisselen!
Logisch dat gekeken wordt naar allerlei duurzame manieren om water te verwarmen en warm te houden. PV-cellen en zonnecollectoren op het dak zijn in Japan in korte tijd een vertrouwde combinatie geworden. PV-cellen zorgen voor elektriciteit en collectoren voor warmte. Terwijl Japan bekijkt of de warm watervoorziening in een appartementengebouw ook centraal op gas gestookt kan worden, in plaats per woning. Verder is water verwarming op elektriciteit in de keuken, de in Nederland bekende quooker, nog totaal onbekend in Japan. Het kan een handige optie zijn voor de kleine en onregelmatige hoeveelheid warm water die in een keuken verspreid over de dag gebruikt wordt.
Energiebesparing of omzetten als aanpak?
Wat we nog meer ontdekten op het gebied van energiebesparing: In Tokyo en verder naar het zuiden is dubbel glas nog maar een aantal jaar gebruikelijk en vooral in de nieuwbouw. Het is nog steeds geen wettelijk voorschrift. Moet de bouw goedkoper dan bezuinigen ze ook weer snel op dit dubbelglas. Renovatie om energie te besparen in de gevel ben ik weinig tegengekomen, alleen achter de buitengevel afwerking binnen. Dat verbaasde me omdat die vier centimeter isolatie die daar nu standaard is bij zowel nieuwbouw en renovatie niet echt veel is. Die dikte-eisen zijn in Nederland al in 1976 van kracht geworden en gaan we nu al gauw uit van vier keer dikker dan dat. Het verschil in klimaat verklaart veel. In midden en zuidelijk Japan waar ik was, is het in de zomer warmer dan in Nederland en in de winter daalt de temperatuur tot rond het vriespunt. In Nederland gebruiken we -10°C in de winter als rekentemperatuur, maar dat kan met klimaatverandering minder nodig worden. Daarom is in Japan de verwarming en koeling vaak gecombineerd in de airconditioning en die werkt op elektriciteit. Misschien is het anders in het Noorden van Japan. Alleen zijn we daar niet geweest, maar daar ontvangen we natuurlijk graag informatie over.
En wat leren we voor Nederland?
Dus Japanse wetgeving over het casco bouwen en de inbouw neemt individuele woonwensen als uitgangspunt. Alle wetgeving in Nederland en de meeste andere landen is gebaseerd op ’theorie’ en een ‘standaard’ woongedrag, bijvoorbeeld vertaald naar energieverbruik. Deze afbeelding opgedeeld in geld, elektriciteit, gas en water laat de werkelijkheid zien. We weten allemaal dat de werkelijkheid anders is dan de theorie, dat een standaard nooit past en zeker geen vrijheid geeft. In een stad als Amsterdam met meer dan 180 nationaliteiten is een one-size-fits-all toepassing zelfs maatschappelijk onverantwoord, toch? Wil jij maximale vrijheid in wonen krijgen, dan moeten leveranciers kunnen en willen onderzoeken wat jij nodig hebt. Gewoon real-time laten zien wat er opgewekt en gebruikt is op een dag, week of maand laat de bijdrage van gebouw en bewoners aan elkaar zien. In Japan hebben fabrikanten inmiddels geleerd om in te spelen op ieders woonwensen. Dat leidt tot innovaties en betaalbaar industrieel maatwerk. Je krijgt geleverd wat je verwacht. Een duurzaam woonproduct dat inspeelt op jouw behoeften met een jarenlange garantie.
Neem de volgende stap en deel je ervaringen
Wil je een volgende stap maken? Kom naar de GRATIS* Masterclass. Gaan we aan het werk met praktische tools om de acties uit mijn ebook direct te implementeren in jouw organisatorische, fiscale of financiële projecten en organisatie.
Praat mee
Weet jij hoe je op die nieuwe manier gaat bouwen en wat je daarvoor nodig hebt? Wat is volgens jou de beste manier waarop je energie krijgt in jouw project of wil je juist dat ontdekken? Deel het in de reacties hieronder.
Op jouw gezondheid en welzijn.
Remko Zuidema
